Enneagram 9 Tip Mizaç Modeli’ni İlişki ve İletişimdeki Yansımalarıyla Belma Uysal’dan Dinledik

22 Ekim Perşembe akşamı Fikir, Sanat ve Medeniyet Komisyonu tarafından düzenlenen “Enneagram 9 Tip Mizaç Modeli İle İlişki ve İletişim Yönetimi” başlıklı etkinliğimizde konuğumuz Yönetim Danışmanı ve Eğitimci Belma Uysal’ı Psikolojik Danışman Mehmet Emin Sağan’ın (PDR ’19) moderatörlüğünde ağırladık.

İstanbul Üniversitesi Matematik bölümü ve Marmara Üniversitesi MBA programını tamamlayan Belma Uysal, özel sektörde çeşitli kademelerde genel müdürlük, eğitim ve danışmanlık gibi görevlerde bulunmuş. İş dünyasında temas ettiği insanlara olan yaklaşımlarındaki farklılıkların ilgisini çekmesiyle birlikte Enneagram ile yolları kesişmiş.

Belma Uysal, insanlar arasındaki ilişki ve iletişimin aslında onların mizaçları arasında gerçekleştiğinden, dolayısıyla insanları birbirine uyumlu ya da uyumsuz hale getiren temel etkenin mizaç tipleri olduğundan bahsetti. Bu tiplerin hayata bakışımızdaki temel algı, düşünce ve risklerimizi ortaya koyarak kendimi tanımamıza vesile olduğunu ve farkındalığımızın gelişmesini sağladığını anlattı. Düşünce, beklenti algı ve yargılarımızın duygularımızdaki payını görebilmeye ve bu yönde telkinler geliştirebilmeye kapı açtığını belirtti.

Bu bağlamda kişiler arasındaki farklılıkların temelinde yatan mizaç tiplerinin bize 4 temel konuda farkındalık kazandırdığından bahsedildi. Bunlar; ihtiyaç ve beklentiler, yatkın olumlu özellikler, kısıtlılıklar ve potansiyel risklerdir. Mizaç özellikleri farkına varılmadığı takdirde girdiğimiz etkileşimlerde iletişim kazalarının kaçınılmaz olduğuna, yine bu sebepten kurumların amaç ve hedeflerine ulaşmakta zorluk yaşadıklarına vurgu yapıldı. Mizaçları bir gözlük gibi düşünebileceğimizden ve bunların farkındalığının bize iyi ve etkili iletişimi getireceğinden bahsedildi.

Belma Uysal mizaç, karakter ve kişilik arasındaki ilişkiyi bizlere bir ağaç metaforu ile gösterdi. Mizacın bir ağacın toprağın altındaki kökleri gibi en temelde yer alan ve değişmeyen kuvvetli unsuru oluşturduğunu, kişiliğin ağacın ince dallarına benzeyerek çevresel faktörlere bağlı olarak geliştiğini ve değişebilir olduğunu, karakterinse ağacın kalın gövdesine benzer şekilde değiştirilmesi daha zor bir parçamız olduğunu anlattı.

Kişiliği anlamaya yönelik tarihin çok eski zamanlarından bugüne verilen uğraşlar sonucu pek çok model ve test geliştirilmiş. Belma Uysal 1950’lerden beri akademik olarak çalışılan, üniversitelerde ve işe alım firmalarında kullanılan Enneagram modelinin de insanı kendi felsefesine uygun olarak tanımlamaya çalıştığından bahsetti. Modelin kökeninin, Ayırıcı Özellik yaklaşımını kişilik psikolojisinde ilk kez kullanan Gordon Allport’un çalışmalarına dayandığını ve bu modelde kişiliğe kategorik olarak bakıldığını belirtti. Kolay anlaşılır, uygulamaya dönük ve sonuçlarının etkili olması gibi sebeplerle giderek benimsendiğini anlattı.

Belma Uysal, Enneagram kişilik modelinin katı ve net tanımlamalar yapmadığının, her insanın kişiliğinin eşsiz ve biricik olduğunun fakat onu harekete geçiren temel kuvvetlerin anlaşılmasının ilişki ve iletişimlerde yarar sağlayacağının altını çizdi.

9 Tip Mizaç Modeli’ne bakacak olursak; bunlar dünyayı anlamlandırmada önemli olan 3 temel paradigmaya göre sınıflandırılır. 2, 3 ve 4 numaralı tipler duygusal eksende; 5, 6 ve 7 numaralı tipler zihinsel eksende; 8, 9 ve 1 numaralı tipler ise hareket ekseninde bulunur. Her tip belirgin özelliklerine göre isimlendirilir. Bunlar:

  • Tip 1 Mükemmelliyetçi
  • Tip 2 Yardımcı
  • Tip 3 Başaran
  • Tip 4 Bireyci
  • Tip 5 Araştırmacı
  • Tip 6 Sadık
  • Tip 7 Ehl-i Keyf
  • Tip 8 Meydan Okuyan
  • Tip 9 Barışçı’dır.

Tipler mizacın kişilikteki yansımasına göre sağlıklı, sağlıksız ya da ortalama şeklinde tezahür eder. Aralarında durağanlık yoktur, devamlı akış halindedirler. Ayrıca her mizacın sağlıklı ve sağlıksız özellikleri vardır. Enneagram bize bu özellikleri anlatır ve sağlıksız yönlerimizi fark edip geliştirme fırsatı sunar.

Belma Uysal bahsettiğimiz tiplerin özelliklerini detaylı bir şekilde anlatarak ve tiplere göre çeşitli tavsiyelerde bulunarak farkındalık kazanmamıza yardımcı oldu. Akıcı anlatımıyla verdiği tüm bilgiler için kendisine ve dinleyen tüm katılımcılarımıza çok teşekkür ediyoruz.

Haber: Sıla Sena Çelebi (Sosyoloji ’20)

Platformunuzu seçin ve paylaşın.