İslam Işığında Ekonomi ve Ticari Hayat Sohbetleri’nin üçüncüsünü “İslam ve İktisadi Sistemler” başlığı altında Prof. Dr. Ahmet Tabakoğlu Hocamızın katılımıyla gerçekleştirdik.
Yoğun bir katılımla gerçekleşen etkinlikte Ahmet Tabakoğlu konuşmasının başlangıcında “İktisat bir bilim midir, ideoloji midir?” tartışmalarına değindi. Sosyal bilimlerde gözlem yapanın yorumları, bulunduğu toplum ve sahip olduğu kültüre göre değişiklik arz etmektedir.Bilim ve ideoloji ilişkileri devreye girdiğinde buradan “kendi kültürümüze uygun bir iktisadi yapı oluşturabilir miyiz?”sonucuna ulaşabiliriz. Bu her ne kadar tartışmalı bir alan da olsa bizi tırnak içinde “İslam İktisadı” na götürebilir. Ahmet Tabakoğlu Hocamız bu giriş ışığında İslam İktisadı tabirinin çıkış noktası olan sömürge toplumları tarafından (Hindistan, Mısır ,Bangladeş gibi) üretilen İslam Ekonomisi kaynaklarından, bu kaynakları oluşturan dinamiklerden bahsederek sohbetine devam etti.
Batı toplumları da İslam toplumları da ekonomik hayatlarını şekillendirirken ana kaynak olarak ilahi kaynakları dikkate almışlardır. Buradan yola çıkıldığında İslam İktisadı’nın temel dayanakları Kitap-Sünnet-İcma-Kıyas ‘tır. Bundan dolayı bugüne kadar İslam iktisatçıları çoğunlukla fıkıhçılar arasından çıkmıştır. Hocamız ideal olanın hem iktisatta hem de fıkıhta dirsek çürütmek olduğuna değinerek, günümüzde bu özellikte olanların artmaya başladığını kaydetti.
Sohbetin ilerleyen bölümlerinde Selçuklu’ dan başlayarak Osmanlı’ya, transit bir ticaret bölgesi olması nedeniyle bir refah bölgesi olan Anadolu’da yaşanan ekonomik değişmelerden bahsedildi. Dünya dinamikleri nezdinde ( Haçlı seferleri , Amerika’nın keşfi v.s) ele alınan konuya ahilik teşkilatının batıdaki karşılığı olan korporasyonlara atıf yapılarak devam edildi.
Sanayi devrimi sonrası kapitalizmin ortaya çıkmasıyla Osmanlı’daki geleneksel İslam iktisadının temel özellikleri değişime uğramıştır. İsrafın önlenmesi , ekonomik ve parasal istikrar , servet ve mülkiyetin yaygınlaştırılması olan bu özellikler, yerini tüketimin ve kârın artırılması çabalarına bırakmıştır. Bu kapsamda metal paradan kağıt paraya geçilmiş, ardından elektronik paraya ulaşılmasıyla, reel ekonomiden hayali ekonomiye geçiş süreci yaşanmıştır. Sohbette bu sürecin yansımalarının değerlendirilmesi yapılarak katılımcıların soruları cevaplandı. Ardından bu aydınlatıcı ve güzel sohbet için Prof.Dr. Ahmet Tabakoğlu hocamıza teşekkür babında hediye takdim edilerek program bitirildi.
